SADKOM ve TÜGEM Platformu Ekonomide Reform Çalışmalarına katkı sunabilmek
amacıyla kapsamlı bir rapor hazırladı. Raporda; İstihdam, vergi rejimi, kur
politikaları, gelir adaletsizlikleri, enflasyon ve devlet destekleri gibi birçok alanda
yapıcı öneriler sunuldu.
Ekonomide Reform Çalışmaları Sonuç Belgesi olarak Cumhurbaşkanlığının ilgili
birimlerine de sunulan raporda özetle şu bilgilere yer verildi;

1. Kamu otoritesi tüm kurumları ile aynı disiplinle koordineli olmalı, piyasalara
güven vermeli, aldığı kararlar ve izlediği politikalardan geri çekilmemeli,
kararlılıkla bu politikaları sürdürmelidir.

2. Devletin sanayiciye, tacire, start-up lara ve girişimciye sağladığı; kredi, destek,
hibe ve teşvikler adaletli dağıtılmalı ve kolay ulaşılabilir olmalıdır.
Bakanlıklar bu destekleri açıklarken desteği sağlayacak ilgili kurum ve
kuruluşlarla koordineli olmalı ve net bir şekilde planlanmış çalışmalar kamuoyu
ile paylaşılmalıdır. Başvuru süreçleri daha kolay ve anlaşılır olmalı ve tüm
kesimlerin desteklerden faydalanabilmesine olanak sağlanmalıdır. Desteği
sağlayacak kurum çalışanları zorlaştırıcı değil kolaylaştırıcı olmalı ve özellikle
iletişim ve mevzuata hakimiyet konularında eğitimlere tabi tutulmalıdır.

3. Sivil Toplum Kuruluşları asli fonksiyonlarını yerine getirmeli, tüm alanlarda
toplumun gerçek görüşlerinin düzenli bir şekilde bürokrasiye taşınması sürecini
de akamete uğratmamalıdır. Sağlıklı bir reform hareketi için sahadan bilgilerin
güncel ve doğru toplanması gerekmektedir.

4. Pozitif algı yönetimi konusunda profesyonel ve çok yönlü bir çalışma
sergilenmesi elzemdir.

5. Uluslararası Rekabeti özendirme ve bu konudaki girişimlerin sayılarını
artırma konusunda işbirliktelikleri, ortaklıklar ve kümelenme modellerinin doğru
projelerde oluşturulabilmesi konusunda profesyonel uzmanlıklarla çalışmalar
yapılmalı ve örneklerin sayısı hızlıca artırılmalıdır.

6. Ticaret hukuku esasları temelinde hukuka konu olan tüm unsurlarda
hakkın ve adaletin tesisini güvence altına alınmalıdır. Adalet geç tecelli
etmemelidir.

7. Kurdan bağımsız bir ekonomik model uygulanmalıdır. Döviz kurlarının
yükselmesi piyasa fiyatlarını olumsuz yönde etkilemekte, düşmesi veya
gevşemesi de dövizin elde kalmasına, piyasada likidite sıkıntısı yaşanmasına ve
ödemelerin gecikmesine neden olmaktadır. Kur dengesinin sağlanması için arz
ve talebin dengelenmesi bunun için de uzun dönemde esnek kur sisteminin
düzenlenmesi ve uygulanması gereklidir. Dövize olan talebin azaltılması için bu
dönemde algı yönetiminin doğru yapılması gerekmektedir.

8. Stratejik ürünlerde, ara malı veya hammadde (Kağıt, sünger, metal vb. )
üretimlerinde ithal ikameci bir politika uygulanmalıdır. Şehir büyüklüğünde bir
arazide, devlet ortaklığında, halka arzı -temettü dağıtılacak şekilde - sağlanacak
bir kağıt fabrikası kurulması örneği uygulanabilir.

9. SPK, borsaya açılan ve mevzuata uygun davranmayan şirketlerin güvensizlik
oluşturduğunu belirtmekte ve tahta kapatmalar gerçekleştirmektedir. Burada
mağduriyetler oluşmadan -önleyici- sorunların çözümü yönünde politikalar
geliştirilmeli ve borsada işlem yapan özellikle genç yatırımcılar mağdur
edilmemelidir.

10. Dolaylı vergiler harcama dolaysız vergiler gelir üzerinden alınır. Dolaylı
vergilerin ülkemizde toplam vergi gelirlerindeki payı yüzde 70’ler seviyesindedir.
Halbuki oransal olarak dolaylı ve dolaysız vergilerin oranlarının birbirine yakın
olması olumlu görülmektedir. Bizde bu seviyelerde olmasının nedeni; tabi ki
kayıtdışının fazla olması ve bundan sebep dolaylı vergiler ile katkıyı ikame etme
tarafına yönelinmesidir. Ancak bu durum az gelirliler üzerine daha çok yük
konulmasına ve gelir dağılımında büyük adaletsizliklere neden olmaktadır. Vergi
rejiminin bir an evvel bu anlayışla değişmesi ve yeniden dizaynı gerekir.

Tabi ki tüm bunlar yapılırken devlet, üreticinin ve işverenin vergi yüklerini de
hafifletmeli, üretimi özendirmeli, yeni girişimcilere de belirlenmiş dönemler için
vergi avantajları sağlamalıdır.

11. Kayıt dışının önlenmesi; dürüst işverenin korunması, vergi rejimi ve diğer
politikaların belirlenmesi açısından önemlidir. Bu sorun; yalnızca sıkı denetim ve
cezai müeyyidelerle mümkün olmaz. Bunun için firmaları kayıt dışına iten
nedenlerin de ortadan kaldırılması gerekir. Firmaların finansal, operasyonel ve
organizasyonel yapılarının disipline edilmesi, yıllık planlarının bağlı oldukları
odalar ile paylaşılması ve plan dahilinde yaptıkları işlerin her ay düzenli olarak
odaya raporlanması, yalnızca talep edenlerin değil tüm firmaların kapasite
raporlarının bağlı oldukları odalarca çıkartılması ve mali denetimlerde kapasite
raporlarının esas alınması, kıdem tazminatının getirdiği ağır yükler, devletin
üreticinin ve işverenin de yanında olduğunu hissettirmesi gibi konular üzerinde
kapsamlı bir çalışma ortaya konulmalıdır.

12. 2020’yi bir şekilde atlatan firmalar finansal kaynaklarını da bir şekilde tüketti. Bu
dönemde faizsiz finans kurumlarının daha fazla insiyatif alması ve oyuna
girmesi gerekmektedir. Bunun içinde bu kurumlar daha doğru bir algı ve imaj
yönetimi çalışması da yapmalıdır.

13. İstihdam sorununun en can alıcı kısmında bulunan genç işsizler için özgün
politikalar geliştirilmelidir. Ayrıca yine bu kesim için devletin sağladığı teşvikler
iş dünyasına bilgi olarak aktarılamamaktadır.

14. Enflasyon için önemli olan aşağıdaki konular üzerinde bütçeli araştırma ve
analiz çalışması yaptırılmalıdır.
a. Firmalar yılda ortalama 4 kere fiyat değiştiriyor, nedenleri?
b. Tüketiciler fiyat artışlarına karşı az tepki veriyor, nedenleri?
c. Tedarik zincirindeki verimsizlik, nedenleri?

15. Ülke risk primimi göstergelerimiz CDS’leri düşürmek, Ülke varlıklarına olan ilgiyi
ve güveni artırmak, yabancı sermayeyi çekmek ve kalıcı sermaye üretmemiz ana
hedeflerimizden olmalıdır. Yine bu kapsamda sermaye piyasalarında halka arzın
teşvik edilmesi, yabancıların ülkemizde iş kurmasının ve yatırım yapmalarının
kolaylaşması ve desteklenmesi ve yabancı sermayenin ülkemizde yatırım
yapmaktan korkmamasını sağlayacak aksiyonlar sürdürülebilir bir şekilde
geliştirilmesi gerekmektedir.

16. Alternatif Finansman Modellerinin -risk sermayesi şirketleri, kitle fonlaması
platformları – ortaklık temelli - vb. mevzuatlarda kapsamlı bir şekilde yer alması
gerekmektedir.

17. D8 organizasyonu, Türk Konseyi ve İİT temelinde sunulabilecek çok uluslu
stratejik projeler çalışılmalıdır. Bu çerçeve de yerli paraların kullanımı ve ortak
para birimlerinin oluşması çalışması ile ihtiyacı olan ülkelere finansman desteği
sağlanması ve sürdürülebilir ekonomik politikalar yürütülmesinin desteklenmesi
gibi bütüncül konularda Ortak bir destek fonu kurulması ve bu fonun Karz-ı
Hasen altyapısı ile tesis edilmesi gerekmektedir. Yine bu çerçevede D8
oranizasyonunun da çerçevesinin genişletilerek D20 olması ve bu çalışmaya
işlerlik kazandırılması özellikle dijital altyapılarda yeni bir düzenin kurulduğu şu
günlerde çok ama çok önemlidir.

18. Veri güvenliği ve bu konudaki istihdama yönelik veri toplama merkezleri -devlet
destekleri ile - kurulmalı, bu merkezlere ulaşım ve entegrasyon kolay olmalıdır.